De 50 beste albums van 2023

20. Gorillaz – Cracker Island

Waar vindt Damon Albarn de tijd om te slapen? Terwijl hij afgelopen jaar de grote terugkeer van Blur vierde – die je overigens verderop in de lijst nog terugvindt (spoiler!) – verscheen er iets daarvoor ook nog eens een nieuwe plaat van Gorillaz. De virtuele band is sinds enige tijd weer productiever dan ooit, wat resulteert in een mes dat langs twee kanten snijdt. Soms heb je het allemaal al eens gehoord, soms komen de apen verrassend uit de hoek. Dat gebeurde bij Cracker Island in de vorm van samenwerkingen met onder meer Tame Impala (“New Gold“), Thundercat (“Cracker Island“) en Stevie Nicks (“Oil”), maar ook met onder meer het naar alle kanten stuiterende “Skinny Ape” of het meeslepende “Silent Running“. Het achtste studioalbum van Gorillaz was er met andere woorden eentje dat tijd nodig had om te groeien, maar dat achteraf gezien wel tot een van de betere werken van de Britten behoort. Al bij al een kleurrijke opener van de top twintig!

Gorillaz – Cracker Island (★★★½): Tussen voorspelbaar en verrassend

19. Jorja Smith – falling of flying

Vijf jaar na debuutalbum Lost & Found is Jorja Smith erin geslaagd de hooggespannen verwachtingen voor de opvolger te overtreffen. falling or flying is een veelzijdige totaalervaring van een artiest die zelfverzekerder klinkt dan de titel doet uitschijnen. Ook het maakproces reflecteerde dat zelfvertrouwen: Smith trok weg uit Londen en nam dit tweede album op in het Engelse dorp waar ze opgroeide. Op falling or flying houdt ze de luisteraar bij de les door de combinatie van haar intrigerende soulstem en weloverwogen muzikale beslissingen. Hoewel ze nog steeds voor een vrij minimalistische productie gaat, past haar muziek even goed in de club (“Try Me“, “Little Things“) als in een intiemere setting (“Feelings”). Met falling or flying heeft ze dit jaar bewezen dat ze een vaste waarde is geworden die als r&b-muzikant haar eigen pad bewandelt.

Jorja Smith – falling or flying (★★★★½): IJzersterke maturiteit

18. Depeche Mode – Memento Mori

Depeche Mode beleefde een onafgebroken overwinningsreeks doorheen de jaren tachtig en negentig, maar raakte de laatste decennia de draad wat kwijt. Het noodlot sloeg vorig jaar toe toen keyboardist Andy Fletcher stierf na slagaderfalen. Deze tragiek bezorgde de twee resterende leden echter met voldoende bezieling om een erg bescheiden en gerijpt album te maken, dat ons wat doet denken aan de laatste creaties van Cohen en Bowie. Op Memento Mori steunt de band consistent op oerdegelijk schrijverschap, de modernste productie en de synthesizers uit Trans-Europe Express van Kraftwerk. De plaat stelt pakkende vragen over leven en dood, en zoekt naar troost, aangezien het net als de mens onvermijdelijk de juiste antwoorden niet vindt.

Depeche Mode – Memento Mori (★★★★): Comeback in het zwart

17. bar italia – Tracey Denim

Weinig alternatieve bands creëerden in 2023 meer hype dan bar italia. Het trio zoekt op Tracey Denim haar invloeden in alles wat in de jaren ’90 rondwaarde in de Amerikaanse underground en spuit er een dikke laag artsy arrogantie over. Het album telt vijftien nummers en doet ons struikelen over de hoogtepunten. “punkt” is grimmige herrie, terwijl een nummer als “Clark” met zijn heldere gitaren de verleiding zoekt. De productie doet de plaat net rommelig genoeg overkomen om als luisteraar te beseffen hoe nauwkeurig ze afgewerkt is. De jonge band lijkt helaas wel bezig aan een eindeloze reeks optredens, met daartussen ook nog een tweede album op een jaar tijd. Getuige de weinig overtuigende liveshows die we daarbij zagen, bidden we dat er nog iets van spelvreugde mag overblijven.

bar italia – Tracey Denim (★★★★½): Enigmatische band bekent sprankelende kleur

16. Squid – O Monolith

Met de ongezien flamboyante debuutplaat Bright Green Field legde Squid de lat onmogelijk hoog voor zichzelf. De vloek van de moeilijke tweede hebben de Britten uit Brighton evenwel creatief ontweken door hun stijl nog meer uit te breiden. De vurigste vlammen zijn wat gestold en werden aangevuld met abstracte postrock of ijle jazz. Bij momenten komt de sound erg dicht in de buurt van wat Radiohead midden jaren 2000 uitbracht. Het is onmogelijk om te voorspellen wat de band binnen een minuut zal doen, maar nooit neemt ze het zo ver dat het lachwekkend wordt. O Monolith is iets minder gewaagd dan zijn voorganger, maar blijft een volwassen kunstwerk waar de artpunkgoden van Television trots op zouden zijn.

Squid – O Monolith (★★★★): Jazzbar waarin al wel eens gevochten wordt

15. Ben Howard – Is It?

Het leven kan soms ondenkbare wendingen krijgen. Zo ook bij Ben Howard, die afgelopen jaar af te rekenen kreeg met twee herseninfarcten. Het zette de eigenzinnige singer-songwriter in zekere zin met de voetjes op de grond, wat resulteerde in Is It?, een album waarin de Brit de schoonheid van het leven en het genieten van de kleine dingen in de schijnwerpers zet, maar ook reflecteert over zijn gezondheid. “Couldn’t Make It Up” blikt zo terug op zijn tijdelijke onderbreking in denk- en spraakvermogen, terwijl “Days of Lantana” niet meer is dan een uiting van liefde voor zijn echtgenote. Met “Little Plant” zet Howard uiteindelijk het leven nog eens in perspectief: geluk zit in de kleine dingen. Het hoeft met andere woorden niet altijd opzettelijk tegendraads te zijn, zoals de Brit in het verleden al wel eens durfde te handelen. Terug naar de roots, maar toch met zijn herkenbare ietwat moeilijke eigenheid erin verweven; het leverde hem met Is It? een tegelijkertijd interessant als bloedmooie plaat op.

Ben Howard – Is It? (★★★★): Moeilijk kan ook makkelijk

14. shame – Food for Worms

Ze worden stilaan een gevestigde waarde, die van shame. In 2023 verscheen de derde langspeler van het Londense vijftal en net als voorgangers Drunk Tank Pink en Songs of Praise haalt die het in onze eindejaarslijst. Charlie Steen en zijn kompanen gooien niet langer alle gitaargeweld in de strijd, maar kiezen voor een volwassener en ingehouden geluid. Dat neemt niet weg dat er af en toe nog stevig geramd en gemept wordt, maar muzikale melancholie krijgt toch wat meer plaats naast gitaarfeedback. Food for Worms klinkt dan misschien niet even verrassend en gedreven als zijn twee oudere broertjes, de lp is nog steeds heel wat spannender dan wat je op een doordeweekse dag op de radio te horen krijgt. Na drie platen blijft shame kwaliteit afleveren en dat vertaalt zich alweer in een plaatsje in onze eindejaarslijst.

shame – Food for Worms (★★★★): Kleine jongens worden groot

13. Foo Fighters – But Here We Are

In maart vorig jaar schokte het nieuws van het overlijden van energieke drummer Taylor Hawkins de wereld, gevolgd door het verlies van Dave Grohls moeder, Virginia, vorige zomer. Het leek alsof Foo Fighters voor een onzekere toekomst stond. Na eerbetonen aan Hawkins kondigde de band echter onverwacht nieuwe shows en het album But Here We Are aan. Ondanks het gemis van zijn maatje, speelde Grohl het volledige album zelf in op de drums. De langspeler, waarvan “Rescued” slechts het begin was, weet met ouderwetse rocksongs en een evenwichtige mix van melancholie en hoop de diepe wonden van verlies te helen. Josh Freese werd aan boord gehesen als nieuwe drummer en vervult deze taak met verve. Met nummers als “The Teacher” brengt Foo Fighters een krachtige ode aan het verleden en kijkt het hoopvol vooruit naar wat komen zal. But Here We Are is een emotioneel, krachtig hoofdstuk dat het moeilijke verlies probeert af te sluiten, terwijl de band en fans samen het leven en muziek vieren.

Foo Fighters – But Here We Are (★★★½): Hoopvol klinkend rouwproces

12. Grian Chatten – Chaos For The Fly

Fontaines D.C. staat sinds enkele jaren garant voor kwalitatieve albums en energieke en zenuwachtige, maar ijzersterke optredens. De frontman van de band gooide het echter even over een andere boeg en schreef een beklijvende soloplaat. De opgefokte postpunk schuift Grian Chatten op Chaos For The Fly aan de kant voor akoestische gitaren, strijkers en zelfs een mondharmonica. Ook zijn verloofde zingt enkele lijnen in, wat het totaalpakket erg intiem maakt. Op deze plaat valt op met wat voor onwaarschijnlijke stem Chatten gezegend is. Die stem draagt, naast de haast perfecte songwriting, het hartverscheurende “All Of The People“. De simpele doch effectieve melodie van “Fairlies” glijdt moeiteloos je oren binnen en in de poëtische teksten van “I Am So Far” blijf je maar verdwalen. Met Chaos For The Fly bewijst Grian Chatten dat zijn soloproject allesbehalve een zijprojectje van Fontaines D.C. hoeft te zijn.

Grian Chatten – Chaos For The Fly (★★★½): Zweterige melancholie

11. Blur – The Ballad of Darren

De muzikale comeback van het jaar afleveren om daarna doodleuk aan te kondigen dat Blur voor onbepaalde duur weer de pauzeknop induwt, daarvoor moet je frontman Damon Albarn heten. Ongeveer een jaar geleden verrasten de Britpop-iconen vriend en vijand door een heuse tour aan te kondigen, gekoppeld aan het nieuwe The Ballad of Darren. Als eerste wapenfeit kregen we met “The Narcissist” alvast een dijk van een nummer voorgeschoteld, dat na ontelbare luisterbeurten nog steeds weet te begeesteren, maar ook op het ruwere “St. Charles Square” of het catchy “Barbaric” spat de kwaliteit ervan af. Zonder zichzelf volledig te verloochenen, klinkt Blur op deze plaat bij momenten ietwat afgeborsteld door de vele ballades. Wie erbij was op de Lokerse Feesten afgelopen zomer, kon echter met eigen ogen aanschouwen hoe het spelplezier ervan afdroop bij de bandleden, alsof het de eerste keer was dat ze met z’n allen op het podium stonden. We kunnen alleen maar hopen dat bezige bij Damon Albarn zijn hoofdproject regelmatig eens uit de koelkast haalt.

Blur – The Ballad of Darren (★★★½): Een aantal prachtnummers, te veel slepers

(Ontdek albums 10 tot 1 op de volgende pagina!)