Meer dan een decennium hebben we er op moeten wachten, maar daar is dan eindelijk Lives Outgrown, het eerste volwaardige soloalbum van Beth Gibbons. Zowel binnen als buiten Portishead is ze heel spaarzaam met muziek uitbrengen en kent alles een lang rijpingsproces. Out Of Season, het wondermooie herfstalbum dat ze met Rustin Man (alias van Talk Talk-bassist Paul Webb) uitbracht, dateert ondertussen alweer van 2002 en voor Third, het laatste Portishead-album, moeten we terug naar 2008. Het zijn lange jaren van bijna-stilte geweest, op een uitstapje naar klassieke muziek na met haar interpretatie van Górecki’s Symphony Of Sorrowful Songs. Een gastoptreden in “Mother I Sober” op Kendrick Lamars Mr. Morale & The Big Steppers deed in 2022 een waakvlammetje weer opflakkeren, en terecht zo bleek.
Want kijk, in 2024 is de ongrijpbare Beth Gibbons helemaal terug van nooit echt weggeweest. Naast een mooie heruitgave van Portisheads Roseland NYC Live, kondigde ze op sociale media zelf haar nieuwe muziek aan die ze over een periode van tien jaar bij elkaar schreef. In ‘A note from Beth’ schreef ze openhartiger dan ooit over wat haar drijfveren voor haar nieuwe plaat waren. ‘As usual it reflects what’s been going on with me internally, my 50’s have brought forward a new yet older horizon. It has been a time of farewells to family, friends and even to who I was before, the lyrics mirroring my anxieties and sleepless nighttime ruminations, hence Lives Outgrown.’
Met feeëriek, folky gitaargetokkel over een donkere ondertoon neemt “Tell Me Who You Are Today” de draad weer op waar ze die meer dan twintig jaar geleden in Out Of Season liet liggen. Net zoals een wijn die kans gekregen heeft beter te worden met de jaren, is het slechts de eerste straffe slok van een volledige fles Beth Grand Gru die hier geopend wordt en de luisteraar tien songs lang een verrukkelijk aromapallet voorschotelt tijdens de fascinerende reis door haar gedachtenspinsels. Gezegend met een stem die in ieder woord en met iedere noot je moeiteloos de juiste emotie kan doen voelen, is dit een reis die je moet meemaken. In het als voorsmaakje gereleasete “Reaching Out” hoorden we al hoe ze nog steeds vloeiend alle registers van haar stem de baas is, van de lage parlando’s tot de hoge, innemende, emotionele zanglijnen. Voeg daar nog een energiek experimenterende blazerssectie aan toe die tegengewicht geeft en je krijgt een geweldig nummer zoals we nog niet eerder van haar hoorden.
Wat opvalt, is dat, naast Beths stem, alles muzikaal op Lives Outgrown echt de tijd gevonden heeft om de perfecte pasvorm te vinden. De arrangementen van ieder nummer zijn tot in de puntjes uitgewerkt; nu eens heel spaarzaam en verstild of juist erg experimenteel, dan weer theatraal en groots. De hele beleving valt vaak filmisch te noemen en gedurende de hele plaat komt alles bij elkaar tot een perfecte balans van genres die nooit gaat vervelen. Ook verschillende kindergeluiden doorheen de plaat missen hun effect niet. Van het kinderkoor dat ‘All going to nowhere’ over de eindigheid van het leven zingt in “Floating On A Moment” tot opnames van spelende kinderen in het water op het einde van “Rewind”.
“Rewind”, een van de hoogtepunten van het album trouwens, staat mijlenver van de akoestische songs op Out Of Season en slaat met zijn tribal drums en zijn oosterse arrangementen zelfs een brug naar de Third-periode van Portishead. Het is een echt episch nummer dat je meeneemt op een trip door een bloedhete woestijn waarin er geen weg terug is. ‘Gone too far to rewind’, het klinkt uit haar mond als een ijzige boodschap die erin hakt en de rillingen over je rug doet lopen. Als je jong bent, heb je nog alles om je toekomst zelf vorm te geven (de kindergeluiden opnieuw), maar als je tegen de limieten van je lichaam aanloopt, komt er een periode waarin er geen weg meer terug is en je niet zomaar meer doet wat je wil. Klasse!
Het voordeel van meer dan een decennium aan een plaat te werken, is dat er mogelijkheid tot reflectie is en dat je kan terugkijken op de transformatie die je hebt doorgemaakt. Of zoals Beth Gibbons het zelf verwoordt: ‘Now I’ve come out of the other end, I just think, you’ve got to be brave’. De volhouder wint, omarmt ieder moment en aanvaardt zijn of haar lot met opgeheven hoofd. Het prachtige pastorale orgelpunt “Whispering Love” ademt die hoopvolle sfeer, opgehangen aan een aantal eenvoudige elementen: Beths troostende stem, een begeleidende fluit en een repetitief schurend viooltje dat aan een kind op een schommel of een heen en weer waaiend deurtje in een avondbries doet denken. De laatste minuut neemt de natuur het volledig over met kakelende kippen en een zingende merel. Geen mooier einde aan deze plaat dan dit, prachtig in zijn eenvoud.
Kortom, wie houdt van de rauwe, zalvende en (h)eerlijke stem van Beth Gibbons kan niet om dit uitmuntende album heen. De intensiteit van haar stem heeft nog geen grammetje aan kracht en innemendheid ingeboet, ze grijpt je beet en laat je betoverd en geëmotioneerd achter. Met zo’n rijke muzikale weelde luister je verwonderd naar alles wat jaar na jaar geperfectioneerd werd tot het totaalplaatje dat een Beth Gibbons nog steeds op de top van haar kunnen laat horen. Voor een schuchtere artieste die liever uit de spotlights blijft en nooit interviews geeft, is Lives Outgrown met zijn thema’s als vergankelijkheid, moederschap en ouder worden het intiemste dat we ooit hoorden, maar net daarom snijdt deze plaat nog des te dieper. Een parel om te koesteren.
Beth Gibbons speelt op 5 juni in TivoliVredenburg in Utrecht en op 6 juni in het Koninklijk Circus in Brussel.
Facebook / Instagram / Website
Ontdek “Rewind”, ons favoriete nummer van Lives Outgrown in onze Plaatje van de Plaat-playlist op Spotify.
