© CPU – Nathan Dobbelaere (archief)
Heb je ooit de film Only Lovers Left Alive gezien, waarin Tilda Swinton een wel heel rock-‘n-roll vampier speelt? Die film sprong in gedachten toen we Kim Gordon zagen dansen in een zwarte, satijnen blouse en een strakke broek. Ze is 71, maar lijkt al enkele decennia niet meer ouder te worden. Natuurlijk heeft ze zo’n enorm nalatenschap dat ze ook op artistiek vlak al lang onsterfelijk is. Na dertig jaar Sonic Youth met haar ex-man Thurston Moore, kwam in 2019 haar eerste soloalbum No Home Record. Tussendoor was ze ook bezig met het tentoonstellen van haar visuele kunst, acteren, schreef ze haar memoires en speelde ze in de band Body/Head. De eeuwig experimentele muzikante verraste afgelopen maart nog met The Collective, een mengeling van trap en noise die ze gisteren integraal kwam voorstellen in de Concertzaal van de Vooruit.
Bij een multidisciplinaire kunstenaar als Kim Gordon hoorde een even artistiek voorprogramma. Dat kregen we in de vorm van Jeugdbrand. De Antwerpenaar Dennis Tyfus werkte al regelmatig samen met Gordon, in zijn gedaantes van beeldende kunstenaar, muzikant en Ultra Eczema-platenbaas. Al ten tijde van Sonic Youth ontwierp hij affiches en T-shirts voor de band. Tijdens het optreden deed hij een soort Arabisch geïnspireerde atonale vocalisatie waarbij hij op een gong sloeg. Terwijl zorgde Jeroen Stevens (DAAU, Gruppo di Pawlowski, I love Sarah, e.a.) voor de verdere muzikale begeleiding. Cymbalen, kleine drums, een xylofoon, een hoog fluitje en zelfs een melodica: het passeerde allemaal in een tijdspanne van een luttele twintig minuten. Gaandeweg begon Dennis Tyfus steeds meer als een kind te blèren, gezichtsuitdrukking incluis. Aan het toenemende gepraat in de zaal was te merken dat het publiek de gimmick na tien minuten wel had gehad, hoewel er ook fans waren van de bevreemdende humor van het duo. Volstrekt uniek was het in elk geval.
Toen Kim Gordon het podium opkwam, viel er amper nog een voet te verzetten in de Concertzaal. De temperatuur was ook al ver boven het comfortabele gestegen. Het opwindende startpunt “BYE BYE” deed daar nog een paar graden bovenop. Gordon dreunde er een inpaklijstje op af, zo indringend alsof ze haar koffer voorbereidde om in een bunker het einde der tijden af te wachten. Terwijl op de plaat de computers de bovenhand hebben, kreeg de zangeres live ondersteuning van een vrouwelijk trio dat de muziek op iets bekender rockterrein brachten. Vooral drummer Madi Vogt viel op door de hele set lang er stevig op los te meppen. Het was steeds een plezier om Gordon zelf de gitaar te zien vastgrijpen, wat ze vooral in het tweede deel van de show zou doen.
Kim Gordons stem verdween in alle ruis, een euvel dat verergerde onder de diepe bassen van “The Candy House”. Dit nummer werd geïnspireerd door Jennifer Egans gelijknamige bestseller die verhaalt over een stukje technologie waarin iedereen zijn herinneringen uploadt en deelt met de wereld. Het was best ironisch dat Gordon regelmatig een blik op haar eigen songteksten moest werpen om niets te vergeten. Bij “I Don’t Miss My Mind” kwam haar stem eindelijk beter uit de mix. Op de knerpende beats maakte ze haar eerste voorzichtige danspasjes van de avond. Terwijl passeerden op het projectiescherm verhakkelde beelden van oude televisietoestellen en het viertal aan het werk. De video’s van de band zelf kwamen wat dubbelop over; dan had het boeiender geweest om het thema rond technologie meer uit te spelen via de visuals.
Kim Gordons spoken word (al dan niet met vervormde stem) over machinale klanken en diepe bassen wekten eerst nieuwsgierigheid op, maar het was onmogelijk om dat verontrustende gevoel vast te houden door telkens dezelfde formule te herhalen. Tussen “I’m a Man” en “Shelf Warmer” ging Gordon voort zonder echte noemenswaardigheden. Dat laatste nummer kreeg bijval dankzij de ritmischere beats aan de start. Daarna nam het een vrij minimalistisch patroon aan, waarover Gordon en haar band uiteindelijk weer een zware lading lawaai kieperden.
De pauzes tussen de nummers waren precies uitgemeten op enkele seconden. Telkens klonk het gejoel van een toegewijd publiek. Aangezien Gordon zelf niet aan bindteksten deed, grepen enkele mannelijke fans die leemtes aan om de muzikante iets toe te roepen zoals ‘I still like you!’. Het viel te betwijfelen of ze het werkelijk nodig had te horen dat ze nog meetelt, maar er kon toch een bedankje vanaf.
Na drie kwartier was The Collective uit en leek ook het optreden gedaan. Gordon liet allerminst uitschijnen dat we er in de bisronde nog de helft van No Home Record bij zouden krijgen. “Air BnB”, “Hungry Baby” en “Grass Jeans” klonken opvallend toegankelijk in verhouding tot wat we net hadden gekregen. Er zat net iets meer melodie in, de band mocht wat klassieker staan rocken. En ook de toeschouwers kwamen meer in beweging. Op de tonen van – hoe kon het ook anders – “BYE BYE” wuifde Gordon het publiek uit. Het was een goed excuus voor wat uiteindelijk gewoon het beste nummer van The Collection is een tweede keer te spelen, wat uitmondde in een laatste uitbarsting.
Eigenlijk is een muziekconcert altijd een vorm van performancekunst, maar zelden zijn we ons daar zo van bewust als bij Kim Gordon. Haar carrière kenmerkt zich door grenzen op te zoeken en die steeds verder te leggen. Vorig jaar waren we weinig onder de indruk van Gordons optreden op het Cactusfestival. Ditmaal kon ze ons meer bekoren met haar laag na laag aan ruis en dik aangezette beats. Het nadeel aan zo cool zijn als Gordon, is dat het ook een afstand veroorzaakt. De stampvolle zaal waarin het duwen was om de muzikante überhaupt te zien, hielp daar niet bij. Bijgevolg waren er te weinig hoogtepunten om deze show echt onvergetelijk te maken.
Kim Gordon heeft onlangs alweer twee nieuwe concertdata in de Lage Landen bevestigd. Op 31 oktober zal ze zich helemaal thuisvoelen in het Brusselse kunstpaleis Bozar en op 7 november is ze een van de bekendere namen op het Utrechtse ontdekkingsfestival Le Guess Who.
Setlist:
Bye Bye
The Candy House
I Don’t Miss My Mind
I’m a Man
Trophies
It’s Dark Inside
Psychedelic Orgasm
Tree House
Shelf Warmer
The Believers
Dream Dollar
Air BnB
Paprika Pony
Cookie Butter
Hungry Baby
Grass Jeans
Bye Bye
