In principe hoeft Johnny Cash geen inleiding te krijgen. Cash is de allerbeste countrymuzikant na de Tweede Wereldoorlog. Als intro zou dit kunnen volstaan, maar evengoed beginnen we nu aan een biografie van duizend pagina’s om de muzikant beter te leren kennen. We houden de kerk graag in het midden en als diepgelovige Christen zou Cash het ook niet liever hebben. Over de beginjaren van ’the man in black’ is zelfs al een film gemaakt door James Mangold, ‘Walk The Line’, vernoemd naar een van zijn grootste hits. In de jaren vijftig had elk Amerikaans gehucht zijn eigen opnamestudio. Cash wilde doodgraag een plaatje opnemen en contacteerde de manager van de studio. De manager gaf Cash uiteindelijk tien minuten om te laten zien wat hij in zijn mars had. Cash speelt dan maar een traditional die de studiobaas al duizenden keren heeft gehoord en is kwaad op de man in het zwart omdat hij zijn tijd staat te verbeuzelen. De studiobons zegt daarop: ‘stel dat je nog een song zou kunnen spelen voor je naar de eeuwige jachtvelden vertrekt, welke song wordt dat dan? Want dat is het soort song dat het publiek wilt horen’. Cash had een eigen song, “Folsom Prison Blues“, en speelde het voor de gehaaste manager. De bons werd lijkbleek van verbazing en zijn mond werd gesnoerd tot Cash de laatste noot speelde. Een minuut later tekende Cash een contract. True story!
Cash is dé man van de folk en country. Er zit gospel in zijn muziek en de blues loert ook altijd om de hoek. Hij speelt heel dikwijls eigen versies van Amerikaanse traditionals, maar componeert ook zelf honderden liedjes. Stel dat je de muzikant echt niet kent en benieuwd bent naar het muzikale pad dat de man heeft bewandeld, begin dan gewoon bij het begin van het oeuvre. De eerste plaat werd opgenomen in 1957 en sinds dat jaar zijn nog tientallen platen uitgebracht. Indien je écht doet alsof je geen tijd hebt, leg dan eerst “I Walk The Line” uit 1964 op je grammofoonplaat. Cash wisselde het aardse in voor het eeuwige op 12 september 2003. Doodsoorzaak: Liefdesverdriet met grote L. Zijn echtgenote en muze June Carter had de tram naar het oneindige al genomen op 15 mei van datzelfde jaar. Voor Cash hoefde (het) leven dan niet meer. Hij had zijn leven geleefd en hij geloofde rotsvast dat hij June zou terugzien boven in de wolken. John Carter Cash, de zoon van Johnny en June, beheert nu alle muziek die zijn vader nog had opgenomen. John Carter loopt er niet mee te leuren op de markt of verkoopt de muziek voor tientallen miljoenen aan een grote platenmaatschappij. Neen, integendeel, zoon Cash brengt sereen en op gepaste tijden een nieuwe plaat uit. En daar zijn we nu getuige van! Songwriter is de perfect gekozen titel.
Songwriter telt elf nummers die ooit allemaal gecomponeerd werden door Cash. De opnames lagen ergens in een lade te beschimmelen en John Carter Cash liet de songs strippen tot het essentiële, de zang en de gitaar. Cash leerde Rick Rubin kennen en besloot samen met deze topproducer eerst ander materiaal uit te brengen. Bij deze de reden waarom de plaat nu het levenslicht ziet. De rest van de instrumenten werd opnieuw ingespeeld door onder meer Dan Auerbach van The Black Keys, bluegrasslegende Marty Stuart en studiobassist David Roe. Dit trio is dé belichaming van Nashville, Tennessee. Starten doen we me “Hello Out There”. De typische ingrediënten voor een countrylied zijn aanwezig en Cash vraagt zich in de song af hoe lang de mensheid het nog kan volhouden. We zijn minder dan een kruimel in het universum en zijn hier ons te weinig van bewust. Fantastische opener omdat Cash de hele wereldbevolking aanspreekt. Met “Spotlight” krijgen we een van de vooruitgeschoven singles te horen. Dan Auerbach zet er meer dan zijn handtekening onder. Vooral het orgelstuk is duidelijk van de hand van de frontman van The Black Keys. Het voelt alsof de twee helden samen in de studio zaten, en niet Cash in het firmament boven ons en Auerbach met de voeten op de Aarde.
De plaat staat vol countrynummers, maar dit wil zeker niet zeggen dat de stukken allemaal dezelfde sound hebben. “Drive On” is typisch een Cashsong waarin de verteller bovenkomt. De akkoorden werden al dikwijls op dezelfde manier naast elkaar genoteerd en gespeeld, maar het is vooral de tekst die hier het uithangbord is. Dylan heeft al een Nobelprijs gekregen en voor Cash had dit zeker ook gemogen. Maar in de kleine lettertjes staat nu eenmaal dat deze prijs postuum niet wordt uitgedeeld. Het zij zo, we hebben tenminste de poëet die Cash is nog eens perfect kunnen horen. De volgende twee nummers “I Love You Tonite” en “Have You Ever Been To Little Rock” zijn duidelijk twee songs waarin Cash zijn liefde voor June Carter graag nog eens bewijst. Cash legt de lat onvoorstelbaar hoog voor muzikanten die hun grote liefde willen bezingen. Het klinkt belachelijk, we beseffen dat heus, maar als Cash een titel schrijft als “I Love You Tonite”, dan klinkt dat nieuw en veel beter en liefdevoller dan bij andere muzikanten. Dat is wat de man doet na een tijd met fans en zelfs toevallige passanten. Het is die oprechte eerlijkheid die de man uitstraalt.
“Well Alright” was de eerste single die producers Cash en David R. Ferguson op het speelbord hebben gezet. En dat is niet zo vreemd. Dit is vintage Cash in die zin dat de melodie heel schatplichtig is aan zijn bekende tophits “Folsom Prison Blues” en “St. Quentin“. En toch klinkt het nummer alweer heel vers en nieuw. Cash is ook altijd zeer kritisch geweest voor het Amerikaanse beleid en schreef regelmatig maatschappijkritische protestsongs. Een perfect voorbeeld op deze plaat is “Soldier Boy”. Cash klaagt de wrede oorlog in Vietnam aan waar bijna 59.000 jonge Amerikanen in een lijkzak van thuiskwamen. De tienduizenden ontheemde, gewonde en getraumatiseerde G.I.’s zijn nooit becijferd en Cash schrijft een ode aan deze jonge mannen die in de fleur van hun leven gedoemd waren om te vechten tegen het toenmalige Rode Gevaar.
Wat maakt het postume album nu zo fantastisch? Ten eerste is het gewoon Johnny Cash, de componist van honderden prachtige nummers, die nog nooit teleurgesteld heeft. Ten tweede wordt het hele palet aan countrystijlen onder de loep genomen. Er zitten nummers bij in de traditie van “Folsom Prison” en “St. Quentin”, maar evengoed in de stijl van “25 Minutes To Go“. Ook het geluid van andere hits zoals “Ring Of Fire” en “Walk The Line” komen aan bod en er is ook opnieuw een zekere Sue aanwezig, maar dit keer in het nummer “Sing It Pretty Sue”. Er zit muziek tussen voor verliefden, voor god, voor vrede en zelfs voor de hele mensheid.
We hadden het in de intro al over de sereniteit en het respect waarmee John Carter Cash de muziek van zijn legendarische vader aan de man brengt. Dit is geen broddelwerk waar nazaten van hopen dat het miljoenen dollars zal opleveren. Dit is geen haastig werk van mensen die dollartekens in de ogen laten blinken. Dit is ook geen plaat die gestript is en dan verkocht wordt als een ‘essentiële’ plaat. Neen, dit is een plaat met een ziel. De ziel van de gigantische countrymuzikant wordt alle eer aangedaan. We twijfelen er niet over dat fans deze plaat vijf sterren zullen geven. De catalogus van de man is zo enorm dat wij deze plaat bedanken met vier sterren. Cash heeft een aantal vijfsterrenplaten uitgebracht, échte klassiekers die in het geheugen staan gegrift van miljoenen fans. Maar begrijp ons niet verkeerd, ook Songwriter is een meesterwerk, een kunststuk van ongekende, universele klasse. We schrijven graag om te besluiten: ’the man in black’ … is back!
Facebook / Instagram / X (Twitter) / Website
Ontdek “Spotlight”, ons favoriete nummer van Songwriter in onze Plaatje van de Plaat-playlist op Spotify.
