In 1999 was er geen ontkomen aan Eminem en zijn alter ego Slim Shady. De culturele impact van Slim Shady valt niet te onderschatten. Aan het begin van het millennium was Slim Shady de belichaming van rebellie voor een hele generatie jongeren. Met zijn witte T-shirt, baggy jeans en scherpe tong bracht hij de hypocrisie van de samenleving genadeloos aan het licht. Liedjes zoals “The Real Slim Shady” en “My Name Is” mengden humor met staalhard woordgebruik, het soort taal waarvoor de sticker ‘Parental Advisory Explicit Content’ op cd’s meer dan terecht was. Desalniettemin plaatste het Eminem, en Slim Shady, direct op de kaart als woordkunstenaar van ongeziene klasse.
The Death of Slim Shady (Coup de Grâce) presenteert zich als een complexe symfonie van zijn meest karakteristieke kenmerken, maar ook van zijn tegenstrijdigheden. Vanaf zijn opkomst heeft Eminem een tweedeling in zijn persona gecultiveerd: Slim Shady, de extravagante, groteske antiheld, en Marshall Mathers, de introspectieve autobiograaf. Deze dualiteit heeft hem ongeëvenaard succes opgeleverd, maar nu, een kwarteeuw later, is de vraag of deze formule nog steeds werkt in een wereld waarin jongeren hun kicks halen uit snelle, vluchtige sociale mediasnacks. Eminem is ondertussen een multimiljonair van 52 en het woordgebruik van toen is standaardtaal geworden in een wereld waar figuren als Trump regeren.
De aankondiging van The Death of Slim Shady (Coup de Grâce) kwam met een handleiding op X (Twitter): het is een conceptalbum dat je in volgorde moet beluisteren om de essentie te begrijpen. We willen het gerust geloven, maar het voelt toch alsof de grofgebekte rapper enige schrik heeft van het huidige klimaat. Misschien is hij bang om echt gecanceld te worden? Het toont in ieder geval aan dat de tijden veranderd zijn en dat zelfs de grootste artiesten gecanceld kunnen worden. En laat dat nu net de essentie van Slim Shady zijn: niemand is veilig voor hem, en hij zal ten koste van alles verbannen worden naar het rijk der vergeten sterren.
De conceptuele kern van het album draait om een verhaal waarin de volwassen Marshall Mathers wordt achtervolgd en bijna verteerd door zijn alter ego, Slim Shady. Doorheen het album leer je als luisteraar dat Shady Marshall heeft ontvoerd en wat zijn snode plannen zijn: het duo cancelen. Deze dualiteit is altijd een kenmerk van Eminems werk geweest, maar hier krijgt het een meer uitgesproken theatrale flair. Nummers als de single “Houdini” en “Renaissance” zijn doordrenkt met thematische echo’s van Eminem uit de nillies. “Houdini” herleeft de brutale, onbezonnen sfeer van “Without Me”, terwijl “Renaissance” herinnert aan “Lose Yourself”. Dit zijn meer dan louter nostalgische trips; het zijn bewuste pogingen om zijn nalatenschap te heroveren en opnieuw te contextualiseren in een tijdperk dat dramatisch is veranderd sinds zijn hoogtijdagen.
Echter, deze toewijding aan vroegere glorie vervalt soms in het gebied van anachronisme. Er zijn momenten op het album die schokkend uit de pas lopen met hedendaagse discussies. De frequente verwijzingen naar ‘politieke correctheid’ in plaats van ‘woke cultuur’ en de gedateerde spot over figuren als Christopher Reeve en Caitlyn Jenner lopen het risico sommige van Eminems provocaties te reduceren tot relikwieën van een voorbij tijdperk. Zelfs zijn aanvallen op moderne conservatieve figuren zoals Candace Owens, hoewel krachtig, voelen enigszins losgekoppeld van de meer genuanceerde en complexe debatten van vandaag.
Ondanks deze misstappen schitteren Eminems technische vaardigheden door het hele album. Zijn razendsnelle levering en ingewikkelde woordspelingen op nummers zoals “Road Rage” en “Guilty Conscience 2” tonen aan dat hij nog steeds op eenzame hoogte staat. De eerste transformeert van dreigende dreiging naar een opwindende uitbarsting van electro, terwijl de laatste spanning opbouwt met elke regel, wat bewijst dat Eminems vermogen om boeiende verhalen en levendige beelden te creëren intact blijft. Ondanks deze momenten van briljantheid, worstelt The Death of Slim Shady met een sluipend gevoel van doelloosheid. Het schommelt tussen krachtige uitspraken en schijnbaar wanhopige pogingen om te shockeren, die soms niet aanslaan. Deze tweedeling weerspiegelt een bredere onzekerheid in Eminems recente werk: is hij de poortwachter van traditionele hiphopwaarden, een commentator op moderne sociaal-politieke kwesties, of gewoon een provocateur verloren in de echo’s van zijn vroegere controverses?
Een uur lang gaat de kwaliteit op en neer. “Renaissance” opent de plaat met een krachtige, regenachtige sfeer en een typische Shady op de stoep. De rapflow is sterk en de woordspelingen zijn vermakelijk. Direct daarna vervalt “Habits” in oppervlakkigheid; het behandelt verslaving en begint somber, maar vervalt al snel in de bekende Shady-modus waarbij niemand veilig is, vooral roodharige mensen niet, een onnodig en vreemd element. De productie lijkt soms ook niet helemaal te kloppen. “Brand New Dance,” waarin Eminem aanspoort om op de dansvloer te stappen, voelt ongemakkelijk en ongepast aan – alsof je een rapmegaster ziet dansen als een ouder op een schoolfeest. De dissonantie tussen de boodschap en de uitvoering zorgt voor een vreemd gevoel.
Een van de grootste uitdagingen van Eminem na The Eminem Show was de inconsistentie in zijn muzikale stijl. De afwezigheid van de Bass Brothers, die verantwoordelijk waren voor veel van zijn grootste hits, liet een merkbare leegte achter. Hoewel de singles van The Death of Slim Shady (Coup De Grâce) veelbelovend waren, mist het album als geheel instrumentale kracht. Toch zijn er ook momenten waarop het album wel degelijk weet te raken. “Lucifer”, met zijn angstaanjagende throwbackproductie en een openingssample die doet denken aan Wu-Tang Clan op hun best, is zo’n moment. “Road Rage” is een heerlijk grof rapnummer, intelligent beledigend en uitdagend. “Bad One”, geproduceerd door Dr. Dre, biedt een cartooneske benadering van horrorcore, wat zorgt voor een verfrissende en creatieve wending.
The Death of Slim Shady (Coup De Grâce) is ongetwijfeld het beste album van Eminem sinds The Marshall Mathers LP2. Het concept van het album, waarin Eminem zijn alter ego confronteert, is bij momenten goed uitgewerkt en biedt een interessante luisterervaring. Kort samengevat is The Death of Slim Shady (Coup de Grâce) een complexe mozaïek van Eminems tegenstrijdigheden. Het is een plaat die weigert gemakkelijk gecategoriseerd te worden, schommelend tussen momenten van lyrisch genie en ongemakkelijke provocaties. Hoewel het misschien niet de hoogten van zijn meest geprezen werk bereikt, dient het toch als een krachtige herinnering waarom Eminem een boeiende figuur blijft in de wereld van hiphop – een meesterlijke woordkunstenaar die worstelt met zijn eigen nalatenschap in een meedogenloze moderne tijd.
Facebook / Instagram / X / Website
Ontdek “Guilty Conscience 2”, ons favoriete nummer van The Death of Slim Shady (Coup De Grâce), in onze Plaatje van de Plaat-playlist op Spotify.
