© CPU – Irene Van Impe
Berlijn, bekend om zijn imposante architectuur en de donkere hoofdstukken in de West-Europese geschiedenis, blijft een aantrekkingskracht uitoefenen op extremen. Volgens het elektronische duo Brutalismus 3000 zul je er bijvoorbeeld nooit de liefde vinden. Niet nu, en waarschijnlijk ook 45 jaar geleden niet, toen Einstürzende Neubauten met een stel hamers onheilspellende klanken de wereld in stuurde. Door de terugwerkende kracht van referenties bleef het hoofdproject van Blixa Bargeld groot in de marge. Zo was hij bijvoorbeeld ook gitarist bij Nick Cave & The Bad Seeds, wat de reputatie van zijn band alleen maar vergrootte. In principe zou Bargeld op die status kunnen blijven teren, maar dat doet hij niet. Afgelopen lente hintte de single “Ist Ist” naar het nieuwe album Rampen (apm: alien pop music). Nu het onstuimige weer zijn intrede doet, is het klimaat ideaal voor een bijbehorende zaaltournee.
Bij aanvang werd meteen duidelijk waarom er geen voorprogramma was gekozen voor het Duitse rariteitenkabinet. De primitieve podiumopstelling van metalen constructies en traditionele instrumenten nam het hele podium in beslag, wat bijdroeg aan de mysterieuze sfeer. De precisie van het optreden was opvallend: we hadden ons horloge moeiteloos gelijk kunnen zetten met de atoomklok. Blixa Bargeld, onze charismatische en flamboyante gastheer, leidde ons door een geluidsavontuur dat allesbehalve amateuristisch aanvoelde. “Pestalozzi” bood nog een voorzichtige start, maar binnen enkele ogenblikken bracht “Ist Ist” ons in een hallucinante dodenmars uit een dystopische wereld, die zowel ver weg als onheilspellend dichtbij leek.
© CPU – Irene Van Impe
Pas op het randje van de afgrond besef je dat je leeft en het was in die claustrofobische spanning dat Einstürzende Neubauten het publiek in zijn greep hield. Niemand voelde de behoefte om te roepen, overdreven te applaudisseren of te praten; de aandacht was volledig gericht op de intense muziek. Bargeld viel dit ook op en hij complimenteerde ons publiekelijk voor deze aandachtige concentratie. Ondanks de industriële machinerie op het podium, was er dus nog iets diepmenselijk te bespeuren. Wat Bargeld ook zei, in zijn onmiskenbare Duitse tongval klonk het vaak grappiger dan hij waarschijnlijk bedoelde. Zelfs de momenten waarop hij onverwacht metalen staven liet vallen, droegen bij aan zijn podiumverschijning. Het feit dat de echo’s van het vallende metaal zo perfect klonken, riep wel de vraag op of alles volledig live werd gespeeld.
Los van deze kleine bedenking speelde de groep meesterlijk met klassieke lichteffecten. De roodgloeiende belichting tijdens het langzame “Sabrina” liet ons hart sneller kloppen van beklemming. Ook het schaduwspel op het gele doek, waarbij de silhouetten van de bandleden zichtbaar waren, was indrukwekkend. Het collectief beheerste de kunst van het samenspel tussen licht en geluid. De militante proto-industrial muziek riep talloze politieke associaties op, maar bij Einstürzende Neubauten bleef de interpretatie aan het publiek. Hoewel de band zeker niet schuw is om zich politiek uit te spreken — Bargeld verwees bijvoorbeeld kort naar zijn zestienjarige, transgender dochter — was het juist prikkelend om te zien hoe individuele toeschouwers volledig opgingen in de muziek. Een koppel dat elkaar niet losliet, een enkeling die zijn laatste restje bier opdrinkt: ieder beleefde het concert op zijn eigen manier.
© CPU – Irene Van Impe
Bij momenten werd het concert meer een filmische ervaring. Het zwartgallige “How Did I Die?” kwam bijvoorbeeld tot leven door de stalen buizen die eerder thuis leken in de vrachtwagen van een loodgieter. De bidons en blauwe tonnen, die normaal voor toxisch afval gebruikt worden, transformeerden het podium in een levend recyclagepark. Zelfs toen de lichten voor het eerst doofden, bleef er een spanning in de lucht hangen. Het gevoel dat de sporen van de mensheid nog niet volledig waren uitgewist, was tastbaar. Bargeld had zowel figuurlijk als letterlijk zijn wilde pluimage niet verloren. In zijn bekende verenpak en met een soort toverstaf leidde hij “Ten Grand Goldie” in, een nummer dat met drie percussionisten stevig op onze hoofden bonkte. Dat tribale karakter kwam opnieuw naar voren bij “Wie lange noch?”, waar de industrial sound krachtig terugkeerde.
In tegenstelling tot het aangekondigde slotuur kwam de band terug voor een extra bisronde, met “Everything will be fine” en “Susej” om toch een beetje hoop te bieden. Hoewel deze extra nummers misschien overbodig aanvoelden, omdat ze perfect in de flow van de show hadden gepast, onderstreepte deze tegendraadsheid juist de unieke identiteit die Einstürzende Neubauten al decennialang uitdraagt. Met hun compromisloze aanpak en hun gerechtvaardigde cultstatus wisten ze elk moment raak te treffen. Verwacht of onverwacht, altijd met een vleugje rauwe romantiek. Einstürzende Neubauten bleef hierdoor een meester in het tarten van verwachtingen en dat is precies wat Bergald en co zo onvergetelijk maakt in de hedendaagse muziekindustrie.
Einstürzende Neubauten speelt eind volgende maand, op 29 oktober, opnieuw in De Roma. Nederlandse fans kunnen de band op 24 september zien in de grote zaal van Tivoli.
Facebook / Instagram / X / Website
Fan van de foto’s? Op onze Instagram staan er nog veel meer!
Setlist:
Pestalozzi
Ist ist
Wedding
Grazer Damm
Isso Isso
Möbliertes Lied
Sabrina
Die Befindlichkeit des Landes
Sonnenbarke
Seven Screws
Gesundbrunnen
How Did I Die?
Ten Grand Goldie
Nagorny Karabach
Wie lange noch?
Everything Will Be Fine
Susej
